Toe ek klein was, het ek altyd my blou ogies gebruik om my oupa se arm te draai om vir my grondboontjiebotter en stroop in ’n bakkie te meng in plaas daarvan om die mengsel op ’n broodjie te smeer. Dan gaan sit ek skelmpies en eet, sodat Ouma nie daarvan uitvind nie.

(Beeld ontleen aan Pixabay.)

Ek dink die bywoord is net so ondeund soos wat ek was. Net soos wat ek my oupa oorreed het om grondboontjiebotter en stroop te meng, draai die bywoord die arm van die taalgebruiker – nou nie om grondboontjiebotter en stroop te meng nie – om ander woorde en sinsdele ook as bywoorde te klassifiseer, hoewel hulle duidelik nie is nie.

Ek kry die afgelope week of wat skielik heelwat navrae oor die gebruik van die woord cool. Mag ‘n mens die woord gebruik? Wanneer mag ‘n mens die woord gebruik? Hoe skryf ‘n mens die woord as jy hom gebruik?

Daar word tans in die Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring (KABV) vir onderwysers verkeerdelik aangedui dat dan, dus, daarom, nogtans en anders groep 2-voegwoorde is. In hierdie uitdeelstuk word verduidelik aan watter woordsoort sulke woorde wel toegeken behoort te word en wat die verskil tussen hierdie woorde en voegwoorde (bv. maar, en en want; en sodat, dat, omdat en indien) is. Skandeer die QR-kode voor op die leerhulpmiddel, of klik op die YouTube-skakel in die regterkantste hoek. Met die video oor die eendjie en gansie kan hierdie onderwerp selfs aan leerders in laer grade bekend gestel word.

 (i) Hoe gebruik ek die QR-kode om die instruksionele video te kyk?

Opsie 1 (as jy die hulpmiddel op jou rekenaar oopmaak):

• Gaan na die toepwinkel ("App Store") op jou foon, en laai die sagteware af. Maak die leerhulpmiddel op jou rekenaar oop, en skandeer die QR-kode met jou selfoon. Nou kyk jy na die video op jou selfoon.

Opsie 2 (as jy die hulpmiddel op jou selfoon oopmaak): 

• Gaan na die toepwinkel ("App Store") op jou foon.
• Maak die leerhulpmiddel op jou foon oop.
• Vergroot die QR-kode, en neem ’n skermskoot ("screen shot") daarvan.
• Gaan na die QR-kode-toep wat jy sopas afgelaai het, en klik op die ikoon bo wat lyk soos ’n bergreeks en wat binne ’n blokkie voorkom. Jy word nou geneem na jou gallery ("gallery") waar al jou skermskote en foto's gestoor is. Kies die skermskoot wat jy van die QR-kode geneem het. Die toep behoort nou vir jou drie opsies te gee: "open", "share" of "copy". Kies die oopmaakopsie ("open").

(ii) Hoe gebruik ek die YouTube-skakel om die video te kyk as ek nie die QR-kode wil skandeer nie?

Opsie 1 (as jy die hulpmiddel op jou rekenaar oopmaak):

• Maak die hulpmiddel op jou rekenaar oop.
• Gaan klik bloot op die skakel, of kopieer die skakel, en plak dit binne die webblaaier op jou rekenaar.

Opsie 2 (as jy die hulpmiddel op jou selfoon oopmaak):

• Plaas jou vinger bo-op die YouTube-skakel en hou dit vir ’n rukkie, totdat die skakel verlig is. 
• Kies dan om die skakel te kopieer. Gewoonlik behoort ’n ikoon soortgelyk aan die volgende een iewers te verskyn: ❐.
• Maak jou webblaaier (bv. Chrome) oop, en gaan plak ("paste") die skakel binne die soekboksie deur jou vinger binne die soekboksie te druk. Sodra jy jou vinger weggeneem het, behoort die woord "paste" as opsie te verskyn. Kies "paste".
• Klik dan op die relevante knoppie op jou selfoon se sleutelbord om aan te dui dat jy na hierdie skakel geneem wil word.

In hierdie podsending, spesifiek gerig op dosente van Onderwysafrikaans, onderwysstudente en Afrikaansonderwysers (insluitend nasorgonderwysers en tuisonderwysers), gesels Nadine Fouché-Karsten, VivA se onderwystaalkundige, met die eindredakteur van VivA se Afrikaansgrammatikas, prof. Adri Breed, oor die manier waarop VivA die soorte (of subkategorieë) woordsoorte definieer. Sy verduidelik ook hoe die onderrig hiervan op skoolvlak benader kan word.