Stal items per gids uit: vertaling

Nota: Hierdie blog is geskryf met die medewete en goedkeuring van die voorsitter van die huidige Taalkommissie, me Suléne Pilon. Die inligting hierin is gebaseer op ʼn konsepweergawe van ʼn nuwe hoofstuk 20 van die Afrikaanse woordelys en spelreëls, wat handel oor die skryfwyse van woorde van vreemde herkoms.

Die Engelse werkwoord “run”, vir wanneer ’n mens jou bene op hulle vinnigste gebruik, word in Afrikaans met die werkwoord “hardloop” vertaal. In die meeste ander betekenisse, waar ’n mens nié letterlik met jou voete hardloop nie, is “run” in idiomatiese Afrikaans “loop” of word ’n ander werkwoord gebruik. (“She runs the shop” – “Sy bestuur die winkel.”)

Kyk, as jy vir my wil vang, hoef jy nie ʼn wip te stel nie: Sê net vir my daar is iewers ʼn skryfbehoefte- of ysterwarewinkel, en jy kan my Simsonlokke met ʼn stomp skêr afskeer. Ek weet nie wat die bekoring is nie – dalk maak dit my verlang na kleintyd se speel in die stoor op ons plaas, of na my en my niggie se biblioteek-biblioteekspelery. (Ons het slegs één keer gewaag om dokter-dokter te speel; daarna moes ons noodgedwonge opgradeer …)

In ysterwarewinkels (oftewel “hardewarewinkels” vir die minder puriteinses onder ons) stel ek belang in die skroefietjies en moerietjies, die handvatsels en toiletsitplekke, houtdeure en -geure, verwe, gomme, tuinstelle, goggadoders, swembadware, lappe, tuinhandskoene en iets vir die honde. (By my om die hoek is nog so ʼn ouwêreldse ysterwarewinkel met twee ervare omies wat rooi voorskote dra en sleutels sny.)

In die ysterwaresupermarkte hou ek egter altyd links verby die Masjiene. Ek weet nie wat dit is nie, maar die Masjiene intimideer my. Byvoorbeeld: Ek het ʼn paar maande gelede ʼn elektriese skroewedraaier gekoop; tuis gekom het ek die skroewe van my splinternuwe vensterrame in hulle peetjie in verdraai; toe maar weer die ding gaan teruggee en so half-half gejok dat ek dit as ʼn geskenk vir iemand gekoop het, maar dat die persoon al ene het, baie dankie. Ek bly dus weg van die Masjiene.

Die afgelope week op Facebook skryf ek iewers in ʼn opmerking: “Ek glo nie in ‘naming and shaming’ nie, jy weet mos!”

Normaliter probeer ek tóg maar om vir sulke goed ʼn Afrikaanse ekwivalent te kry, veral as ʼn man nou so half op ʼn openbare forum loop staan skrywe. Ek is mos góéd groot gemaak (of soos vandag se jonges sal sê: Ek is ordentlik soos dit …)

In die geval van naming and shaming kry ek in al 73 digitale woordeboeke tot my beskikking gʼn enkele vertaalekwivalent vir dié bekende uitdrukking nie. Ek skryf hom toe maar so in Brits, keurig tussen aanhalingstekens.

Maar ek het baie slim en kreatiewe vriende …

Net toe ek dog ek ontsnap uit my seisoenale depressie, toe beland daar op my rekenaarskerm ʼn uitnodiging na ʼn akademiese byeenkoms. Die organiseerders kondig aan:

“The aim is to facilitate the establishment of a telescoping perspective on the sensitive and controversial subject of languages from government legislation, policy, education, business and narrows down to the question of how modern electronic technology can be used to mediate between the ever growing and conflicting objectives of heritage preservation, decolonization, inclusive growth and social justice, globalization and the inevitable merging of once-segregated cultures that results in code-switched hybrid human languages.” [sic!]

Ek lees weer. En weer. Loop ʼn keertjie om my lowergroen swembad. (Akademici soos ek het nie regtig tyd en geld om ons swembaddens kraakblou te kry nie. Dis eksamentyd.) Ek gaan sit en lees weer. My twee poedelkinders, Hoekom en Sommer, voel hondsintuïtief aan hoe daar ʼn melankolie oor ons huis skuif. Hoekom sit sy kop op my skoot; Sommer maak klein kreungeluidjies.